Είχαμε ήδη εισέλθει στο 3^ο δεκαήμερο του Ιανουαρίου, ενός μήνα που για την χώρα μας ξεκίνησε εντυπωσιακά, με έντονα χειμωνιάτικο χαρακτήρα… Ο μήνας είχε προοπτικές να κλείσει με παρόμοιο τρόπο, με μια εντυπωσιακή κακοκαιρία για μεγάλο κομμάτι της χώρας μας, όπως πράγματι και έγινε… Ας δούμε όμως την εξέλιξη των γεγονότων από την αρχή…

Στην χώρα μας, μετά από το άκρως χειμερινό πρώτο δεκαήμερο, λάμβανε χώρα η διέλευση διαδοχικών μετωπικών υφέσεων από τα δυτικά, δίνοντας βροχές, καταιγίδες και μαλακό (ανοιξιάτικο με φθινοπωρινές πινελιές) καιρό στο σύνολο της χώρας μας… Παράλληλα, απουσίαζε το χειμερινό ύφος στον καιρό όχι μόνο από την χώρα μας, αλλά και από το μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής ηπείρου… Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού όμως, και πάνω από τις ανατολικές Πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών, ξεκινούσε η ανάπτυξη ενός βαρομετρικού χαμηλού που έμελλε να επηρεάσει σημαντικά τον καιρό της Ευρώπης, τις τελευταίες μέρες του Γενάρη και τις πρώτες μέρες του Φλεβάρη.

Στους ακόλουθους χάρτες, διακρίνεται το σύστημα αυτό, καθώς ήταν σε φάση δημιουργίας στις  βορειοδυτικές όχθες του Ατλαντικού, και τις προϋποθέσεις που ενέβαλαν στην κίνησή του προς την Ευρώπη. 

Έτσι, το εντυπωσιακά βαθύ (955hPa η πίεση στο κέντρο του την Πέμπτη 29/01/2015, πάνω από τις δυτικές ακτές της Σκανδιναβικής χερσονήσου!) βαρομετρικό χαμηλό, εισήλθε βίαια στην Γηραιά ήπειρο, από τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης 28/01/2015, αλλάζοντας άρδην τον καιρό αρχικά των βορείων περιοχών της Ευρώπης. Ας παρακολουθήσουμε όμως με χρονολογική σειρά, μέρα προς μέρα, την επίδραση της ισχυρής αυτής κακοκαιρίας στην περιοχή της Ευρώπης.

 Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2015

Από τις πρώτες πρωινές ώρες της ημέρας, στον κλοιό της κακοκαιρίας βρέθηκε η Μεγάλη Βρετανία, και ιδιαίτερα, τα βόρεια τμήματα του Ηνωμένου Βασιλείου (περιοχή της Σκωτίας - βόρεια Ιρλανδία), από όπου και εισήλθε στον Ευρωπαϊκό χώρο η διαταραχή. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της κακοκαιρίας ήταν η ραγδαία πτώση της ατμοσφαιρικής πίεσης. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία του σταθμού που είναι εγκατεστημένος λίγα χιλιόμετρα νότια του Εδιμβούργου: η πίεση μέσα στο 7ωρο 00:00-07:00, "έπεσε" από τα 1002hPa στα 989hPa, πτώση δηλαδή 13hPa μέσα σε μια νύκτα! Η βίαιη εισβολή επέβαλε και ισχυρούς ριπαίους ανέμους, σημαντική πτώση της θερμοκρασίας από βορρά έως νότο στην Μεγάλη Βρετανία, καθώς και τις πρώτες χιονοπτώσεις στην Σκωτία, την βόρεια Ιρλανδία και, αργότερα, και στην Αγγλία. Χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατούσε είναι η ακόλουθη φωτογραφία από το Belfast της βορείου Ιρλανδίας, την Τετάρτη το πρωί.  

Το ψυχρό μέτωπο που σάρωσε τη Μεγάλη Βρετανία, ήταν ιδιαίτερα ισχυρό, και έδωσε ισχυρά φαινόμενα. Ο Σταύρος Κέππας, ανέφερε την Τετάρτη από το Manchester της Αγγλίας: "Χαλαζοκαταιγίδα μικρής διάρκειας αλλά μεγάλης έντασης σημειώθηκε τις απογευματινές ώρες της Τετάρτης στην πόλη του Manchester, συνοδεία ηλεκτρικών εκκενώσεων". Το μέτωπο αυτό, κινήθηκε μέσα στην ημέρα ανατολικά-νοτιοανατολικά, σαρώνοντας την βόρεια, ανατολική και κεντροανατολική Γαλλία, τις Κάτω χώρες, την Γερμανία και δίνοντας ισχυρές βροχές στα πιο πεδινά τμήματα, χιονοχάλαζο και ισχυρές χιονοπτώσεις στα ορεινότερα τμήματα (σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η τοπογραφία της εκάστης περιοχής, για την εκδήλωση φαινομένων), ισχυρούς δυτικούς-βορειοδυτικούς ανέμους (κυρίως στα θαλάσσια και παραθαλάσσια τμήματα) και ρίχνοντας αισθητά τον υδράργυρο στο πέρασμά του. Μέχρι το βράδυ επεκτάθηκε μέχρι την Βαλτική, όπου έδωσε σφοδρές χιονοπτώσεις και χιονοστρώσεις σε Λετονία, Εσθονία και Πολωνία καθώς και στην περιοχή των Άλπεων (Αυστρία, Ελβετία). Εντυπωσιακή η κάτωθι εικόνα από το Mittelberg της Αυστρίας, όπου καταγράφηκαν 70 εκατοστά (!) φρέσκου χιονιού (Photo credit: Hans ter Braak). Ακολουθούν και οι χάρτες υετού του Αμερικανικού μοντέλου GFS (σημειώνεται η διέλευση του ψυχρού μετώπου από την βόρεια και κεντρική Ευρώπη) μέσα στην Τετάρτη και προς την Πέμπτη, καθώς και ο χάρτης των θυελλωδών ανέμων που καταγράφηκαν στην Ολλανδική επικράτεια μέσα στην Τετάρτη. 

 Στο επίκεντρο ωστόσο της κακοκαιρίας, ήταν η Σκανδιναβική χερσόνησος. Tο εκτεταμένο βαρομετρικό χαμηλό, είχε εγκατασταθεί στο μεγαλύτερο μέρος της χερσονήσου, δίνοντας θυελλώδεις ανέμους, ισχυρές χιονοπτώσεις και - φυσικά - χιονοστρώσεις σε όλη σχεδόν την χερσόνησο, οι οποίες το πρώτο μισό της Τετάρτης επικεντρώθηκαν στα δυτικά παράκτια (ευνοούμενα από το δυτικό ρεύμα καθώς το χαμηλό πλησίαζε), και εν συνεχεία στα βόρεια και ανατολικά τμήματα κυρίως (βόρεια Σουηδία - Φινλανδία, υπό την επίδραση του προαναφερθέντος ψυχρού μετώπου, καθώς το χαμηλό στροβιλιζόταν γύρω από τον εαυτό του με φορά αντίθετη των δεικτών του ρολογιού).

Ενδεικτική της δυναμικής του συστήματος ήταν η δορυφορική εικόνα που αποθανάτιζε το κέντρο του βαθέος βαρομετρικού χαμηλού στον θαλάσσιο χώρο βόρεια του Ηνωμένου Βασιλείου τις μεσημβρινές ώρες της Τετάρτης, καθώς αυτό κινούταν προς τα ανατολικά.

 

Την ίδια στιγμή, η χώρα μας επηρεαζόταν από ένα βαρομετρικό χαμηλό ευρισκόμενο στο Ιόνιο, το οποίο έδινε βροχές και καταιγίδες διάσπαρτα στη χώρα μας, αλλά γρήγορα προς τις βραδινές ώρες εκτοπίστηκε από το κατερχόμενο από την Κεντρική Ευρώπη ψυχρό μέτωπο (το οποίο και προαναφέρθηκε), όπως διακρίνεται και από την δορυφορική εικόνα που ακολουθεί.  

 Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2015

Κατά τη διάρκεια της Πέμπτης, το βαθύ βαρομετρικό χαμηλό, που είχε πλέον ονομαστεί: Mischka, επεκτάθηκε περιατέρω στην περιοχή της Γηραιάς ηπείρου, όπως προκύπτει και από τον χάρτη βαρομετρικής πίεσης του GFS.

 

Έτσι, σε κλοιό κακοκαιρίας ήδη από τις πρώτες μεταμεσονύκτιες ώρες της Πέμπτης, βρίσκονταν το "τόξο" Σκανδιναβική χερσόνησος - Μεγάλη Βρετανία - Κεντροδυτική Ευρώπη. Η κακοκαιρία μέσα στην ημέρα επεκτάθηκε, με φαινόμενα να παρατηρούνται στη Γαλλία, την βόρεια-βορειοανατολική Ισπανία, στην βόρεια και κεντρική Ιταλία, την ευρύτερη κεντρική Ευρώπη, καθώς και στα ανατολικά-βορειοανατολικά τμήματα αυτής. Χαρακτηριστική είναι η δορυφορική εικόνα υπερύθρων, από τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, η οποία έδινε την εικόνα που επικρατούσε και θα επικρατούσε στην Γηραιά ήπειρο, μέσα στην ημέρα, όπως και πράγματι συνέβη.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο χιονοθύελλες σημειώνονταν από τα ξημερώματα στην Σκωτία, εναποθέτωντας αρκετά εκατοστά χιονιού στην περιοχή. Στην Αγγλία, λόγω του υετοφόρου, για την περιοχή, βορείου-βορειοδυτικού stream, "αλλεπάλληλες χιονοκαταιγίδες εισέβαλαν τις πρωινές ώρες από τη θάλασσα της βορείου Ιρλανδίας, ντύνοντας στα λευκά την πόλη του Manchester", ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σταύρος Κέππας. Η κατάσταση όμως στο Νησί ήταν γενικευμένη, με ισχυρές χιονοπτώσεις και χιονοστρώσεις σε όλη την επικράτεια, μέχρι σχεδόν το μηδενικό υψόμετρο. Η θερμοκρασία βρισκόταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα (δεν ξεπέρασε τους 6-8 βαθμούς στα νοτιότερα παραθαλάσσια τμήματα), ενώ οι ισχυροί δυτικοί - βορειοδυτικοί άνεμοι, έκαναν την αίσθηση του κρύου χαμηλότερη. Ο καιρός διατηρήθηκε έτσι καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Ενδεικτικές οι ακόλουθες εικόνες.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας The guardian, την Πέμπτη: 41 σχολεία και νοσοκομεία στην Σκωτία παρέμειναν κλειστά, λόγω της σφοδρής χιονοθύελλας που επικρατούσε στην περιοχή. Περισσότερα από 130 σχολεία δεν άνοιξαν τις πύλες τους την ίδια μέρα στην βόρεια Ιρλανδία, ενώ η ίδια πολιτική ακολουθήθηκε και στην Αγγλία. Μάλιστα, το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο του Ηνωμένου Βασιλείου παρέλυσε λόγω της χιονόστρωσης και του παγετού, προκαλώντας κυκλοφοριακό χάος στα αστικά κέντρα και εγκλωβισμένα οχήματα, στις επαρχιακές οδούς, και όχι μόνο.  Δρομολόγια τρένων αναβλήθηκαν καθώς και στο αεροδρόμιο του Manchester, προσωρινά αναβλήθηκαν οι πτήσεις, λόγω ακαταλληλότητας του αεροδιαδρόμου. Σε κάποιες περιοχές όπως το Monaghan, παρουσιάστηκαν διακοπές στην ηλεκτροδότηση, ενώ οι θυελλώδεις άνεμοι οδήγησαν στη απαγόρευση του απόπλου των πλοίων. Ακολουθεί μια φωτογραφία από το αεροδρόμιο του Manchester (Photo credit: Emma Glasbey), καθώς και από τα χιονοστρωμένα εδάφη του Slaggyford στο Northumberland του Ηνωμένου Βασιλείου (Photo credit: David Poole), το απόγευμα της Πέμπτης.

Από τις πρώτες πρωινές ώρες, ισχυρές χιονοπτώσεις συνοδεία θυελλωδών ανέμων σημειώθηκαν και στην περιοχή της Σκανδιναβίας. Τα φαινόμενα ανατροφοδοτούνταν συνεχώς μέσα στην ημέρα, και κυρίως στις προσήνεμες στους επικρατούντες ανέμους περιοχές (δυτικοί άνεμοι => δυτικά τμήματα χερσονήσου, νότιοι-νοτιοδυτικοί => ράχη ένωσης με βορειοανατολική Ευρώπη). Το σκηνικό ήταν λευκό σχεδόν σε όλη την επικράτεια της χερσονήσου, όπως μαρτυρά και η δορυφορική εικόνα της NASA, τις μεσημβρινές ώρες της Πέμπτης.

Ωστόσο, το εντυπωσιακότερο και πιο επικίνδυνο φαινόμενο δεν ήταν το χιόνι, το οποίο μπρούμε να ισχυριστούμε πως έχουν συνηθίσει οι κάτοικοι της εν λόγω περιοχής, όσο οι θυελλώδεις άνεμοι, ο οποίοι δημιούργησαν αρκετά προβλήματα, ακόμη και στο βάδισμα! Η παρακάτω εικόνα αποδεικνύει του λόγου το αληθές: μητέρες κρατούν σφιχτά τα παιδιά τους στην αγκαλιά τους, για να τα προστατέψουν από τις ριπές του αέρα, σε ένα σχολείο της πόλης Narvik, στην βόρεια Νορβηγία (Photo credit: Torje Kosmo Karlsen).

Ιδιαίτερα ευνοημένη ήταν και η περιοχή των Κάτω Χωρών, όπου μέσα στην ημέρα σημειώθηκαν αρκετές βροχές, οι οποίες σε πολλές περιοχές μεταφράστηκαν σε σφοδρές χιονοπτώσεις. Τα φαινόμενα προέρχονταν από την Βόρεια Θάλασσα, και κινούνταν από τα δυτικά προς τα ανατολικά-βορειοανατολικά. Μάλιστα, σημειώθηκαν και αρκετές καταιγίδες, ιδιαίτερα στην Ολλανδία, από την πόλη Bokhoven της οποίας αποθανατίστηκε ο εντυπωσιακός αυτός κεραυνός, στην εικόνα που ακολουθεί (Photo credit: Gijs de Reijke).

Σε κάποιες περιοχές, οι εντυπωσιακές και ισχυρές καταιγίδες που σημειώθηκαν, έδωσαν χαλάζι ή και χιονοχάλαζο, ντύνοντας το τοπίο στα λευκά! Ενδιεκτικές είναι οι ακόλουθες φωτογραφίες από  δυο διαφορετικές πόλεις της Ολλανδίας.

Από τις ύστερες βραδινές ώρες της Πέμπτης, κοντά στην αλλαγή της ημέρας, η κακοκαιρία από τα δυτικά-βορειοδυτικά πλησίαζε συνεχώς την χώρα μας, έχοντας σαρώσει ήδη το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα προμηνυόταν η Παρασκευή, για την πλειοψηφία των καιροφίλων ανά την Ευρώπη.

 

Παρασκευή 30 Ιανουαρίου 2015 

Την Παρασκευή, η κακοκαιρία Mischka βρισκόταν στην κορύφωσή της, κάτι που εξηγείται επακριβώς στον επόμενο χάρτη.

Η εξέλιξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα, να εκδηλωθούν μέσα στην Παρασκευή, χιονοπτώσεις ιδιαίτερα σφοδρές κατά τόπους (ήταν αξιοσημείωτη η τοπικότητα που επικρατούσε στην κατανομή των φαινομένων), σε ένα ευρύ φάσμα της ηπειρωτικής Ευρώπης, από την βόρεια Σκανδιναβία έως και την νότια Βαλκανική χερσόνησο, και από την βόρεια-βορειοδυτική Ισπανία, μέχρι και την Ουκρανία. Φυσικά, οι χιονοπτώσεις έφταναν μέχρι και το μηδενικό υψόμετρο στα βόρεια και κεντρικά τμήματα της ηπείρου, με τάση εμφάνισης του χιονιού σε υψηλότερα υψόμετρα στα νοτιότερα τμήματα και της αντικατάστασής του από βροχοπτώσεις ή χαλάζι, κυρίως στις Μεσογειακές χώρες της Ισπανίας και της νότιας Βαλκανικής χερσονήσου και στην νότια Ιταλία. Κάμερες σε διάφορες πόλεις και περιοχές ανά την Ευρώπη, μαρτυρούσαν τον λευκό κλοιό στον οποίο είχαν περιέλθει ουκ ολίγες περιοχές της Γηραιάς ηπείρου, ήδη από τις πρωινές ώρες. Ενδεικτικές οι κάμερες από το Μιλάνο της Ιταλίας και το Μόναχο της Γερμανίας.

Ακολουθούν φωτογραφίες από την επέλαση της κακοκαιρίας στις διάφορες περιοχές της Ευρώπης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε ο καιρός στον χώρο της Μεσογείου. Είναι αλήθεια, πως η διάταξη του συστήματος, ευνόησε την κάθοδο του πολικού αεροχειμάρρου σε πολύ νοτιότερα γεωγραφικά πλάτη. Χαρακτηριστικός ο ακόλουθος χάρτης ανέμων, στο επίπεδο των 300hPa, που αποδεικνύει την εντυπωσιακή δυναμική του αεροχειμάρρου, και την επέκτασή του μέχρι και την κεντροανατολική Μεσόγειο, από το βράδυ της Παρασκευής και το Σάββατο.

Η εξέλιξη αυτή, καθόρισε σε μεγάλο βαθμό, τόσο τον καιρό της Παρασκευής, για την Ιταλία και τα νησιά της Μεσογείου (Σαρδηνία, Κορσική, Μάλτα) και κυρίως για την χώρα μας, όσο και για τις επόμενες ημέρες, μιας και η κίνηση του δυτικού αυτού ρεύματος πάνω από τα θερμά νερά της Μεσογείου, κατέστησε νεφελώδη τον καιρό στις εν λόγω περιοχές.

Έτσι λοιπόν, μέσα στην Παρασκευή, πολλές βροχές και διάσπαρτες καταιγίδες σημειώθηκαν στην ανατολική Μεσόγειο (πλήττοντας την Κορσική και την Σαρδηνία), στο Τυρρηνικό πέλαγος (δίνοντας φαινόμενα βροχών και καταιγίδων, τοπικά ισχυρών, στην κεντρική Ιταλία και την Σικελία), στην Αδριατική (δίνοντας ισχυρές καταιγίδες και σφοδρές χιονοπτώσεις στα δυτικά Βαλκάνια, σε συνδυασμό και με το χαμηλό που δημιουργήθηκε στην βόρεια Αδριατική) και στο Ιόνιο πέλαγος, δίνοντας πολλές βροχές, και περιορισμένες καταιγίδες στην δυτίκή Ελλάδα και αρκετά χιόνια στα ορεινά τμήματα, φαινόμενα τα οποία "κολλούσαν" στο "φυσικό εμπόδιο" της οροσειράς της Πίνδου. Μάλιστα, από τις μεσημβρινές ώρες, ψυχρό μέτωπο που σάρωνε την Ιταλία, από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά, διαμέσου της Σικελίας, κινήθηκε προς το Ιόνιο και την χώρα μας.

Η ακόλουθη δορυφορική εικόνα, από τις μεσημβρινές ώρες της Παρασκευής, αποδεικνύει την κατάσταση που επικρατούσε στην Μεσόγειο. Επίσης, παρουσιάζεται το ψυχρό μέτωπο, καθώς αυτό ήταν έτοιμο να εισέλθει στο Ιόνιο, τις μεσημβρινές, πρώτες απογευματινές ώρες της Παρασκευής.

Βέβαια, πέρα από τις βροχές, τις κατά τόπους ισχυρές καταιγίδες και τις σφοδρές χιονοπτώσεις, σημαντική ήταν και η παρουσία των θυελλωδών ανέμων σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. Ιδιαίτερα στην θαλάσσια περιοχή του βορείου Ατλαντικού (Βισκαικός κόλπος, Βόρεια Θάλασσα) και της Μεσογείου, το βορειοδυτικό και δυτικό-νοτιοδυτικό ρεύμα ήταν ιδιαίτερα ενισχυμένο, και κατά συνέπεια και στις προσηνείς σε αυτά τα ρεύματα περιοχές. Φυσικά, και στην ενδοχώρα της ηπείρου παρατηρήθηκαν ισχυροί δυτικής συνιστώσας κατά βάση άνεμοι, με θυελλώδεις ριπές κατά περιόδους. Η ύπαρξη του παράγοντα του ανέμου, προκάλεσε αρκετά προβλήματα στην Ευρώπη, ένα από τα οποία  ήταν και ο σφοδρός κυματισμός στην Αδριατική. "Μια εικόνα-χίλιες λέξεις", κανόνας που ισχύει και για την ακόλουθη εικόνα από την παραλία Danča στο Dubrovnik της Κροατίας (Photo credit: Daniel Pavlinovic).

 ***Το παρόν άρθρο, προσπαθεί να σκιαγραφήσει την συμπεριφορά της κακοκαιρίας που επέφερε στην Ευρωπαϊκή ήπειρο η σπάνια διάταξη των συστημάτων που έλαβε χώρα τις τελευταίες ημέρες του Ιανουαρίου 2015. Στο 1ο αυτό μέρος, παρακολουθήθηκε χρονολογικά η εξέλιξη και η επίδραση της κακοκαιρία στον καιρό της Ευρώπης για το τριήμερο Τετάρτη 28 - Πέμπτη 29 & Παρασκευή 30/01/2015. Στο 2ο μέρος που θα ακολουθήσει, αναμένεται η παρακολούθηση της κακοκαιρίας μέχρι και την εξασθένησή της, την Τρίτη 03/02/2015.***