Οι πολύτιμες βροχοπτώσεις του Σεπτέμβρη αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό συγκριτικά με τις πραγματικές ανάγκες σε νερό. «Σήμερα τα αποθέματα νερού για την πρωτεύουσα ήδη βρίσκονται κάτω από τα 480 εκατ. κυβικά μέτρα. Αν σκεφτεί κανείς ότι πέρυσι είχαμε περίπου 800 εκατ. μέτρα, βλέπουμε ότι η μείωση είναι πολύ μεγάλη.
Εχουμε χάσει 320 εκατ. κυβικά μέσα σε έναν χρόνο. Τώρα τα αποθέματα ουσιαστικά επαρκούν για 1,5 χρόνο», λέει ο κ. Γιώργος Τσακίρης, καθηγητής στο ΕΜΠ.
«Φέτος είναι μία πολύ κρίσιμη χρονιά, η οποία ακόμη και αν έχει ικανοποιητικές βροχοπτώσεις δεν μπορεί να ισορροπήσει τις ανάγκες μας. Χρειαζόμαστε 2-3 χρόνια συλλογής σημαντικών ποσοτήτων νερού.
Το πρόβλημα για την Αθήνα όμως σχετίζεται και με τις πάσης φύσεως απώλειες, που αποτελούν τον μεγάλο πονοκέφαλο όλων των υδρευτικών υπηρεσιών των μεγαλουπόλεων. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία στην Αθήνα χάνονται ή δεν προσμετρώνται 200.000 κυβικά μέτρα νερού κάθε ημέρα. Δηλαδή μια ποσότητα που καλύπτει τις ανάγκες τεσσάρων πόλεων σαν το Ηράκλειο».
Χρειαζόμαστε «σωστές» βροχές
Σε Μόρνο και Εύηνο, μία καλή χρονιά, τα αποθέματα νερού ξεπερνούν το 1 εκατ. κυβικά μέτρα. «Το ζητούμενο φέτος είναι να έχουμε χιόνια και «σωστές» βροχές. Δηλαδή να έχουν μεγάλη διάρκεια, αλλά όχι μεγάλη ένταση, ώστε να γίνεται η διήθηση του νερού.
Οι βροχές επίσης πρέπει να πέφτουν στις «σωστές» περιοχές. Συνοπτικά χρειαζόμαστε έναν ήπιο και υγρό χειμώνα χωρίς ακραία φαινόμενα για τον εμπλουτισμό των αποθεμάτων», λέει ο κ. Μιχάλης Πετράκης, διευθυντής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος του Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Στην πράξη φαίνεται θέλουμε πάνω από 1.000 χιλιοστά βροχής, κυρίως στην περιοχή του Μόρνου και του Εύηνου και πάνω από 600-700 χιλιοστά στην Αττική, για να έχουμε μια μέτρια προς καλή χρονιά. Πέρυσι Μόρνος και Εύηνος δεν είχαν αυτό το 1 μέτρο βροχόπτωσης. Στην Αττική ο μέσος όρος είναι 400-500 χιλιοστά βροχής ετησίως, στην Ανατολική Στερεά γύρω στα 500 χιλιοστά και στα νησιά 400 χιλιοστά συνήθως.
Πάντως, παρά τις αυξημένες βροχές του Σεπτεμβρίου, σε αρκετές περιοχές της χώρας οι μεγαλύτερες ποσότητες νερού φαίνεται ότι δεν καταλήγουν στους ταμιευτήρες και τον υδροφόρο ορίζοντα.
«Το φθινόπωρο ξεκίνησε πράγματι με αρκετές βροχές και σε ορισμένες περιοχές είχαμε ψηλές τιμές για την εποχή, ιδίως στη Δυτική Ελλάδα», λέει ο κ. Κώστας Λαγουβάρδος, μετεωρολόγος στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Στην Αρτα το ύψος βροχής έφτασε τα 119 χιλιοστά, 90 στη Νάουσα, 79 στην Πτολεμαϊδα, 115 στην Κερκίνη, 121 στο Σέλι, 108 στη Στενή Ευβοίας και 182 στη Σκόπελο όπου σημειώθηκε καταιγίδα.
«Σε πολλές περιοχές το νερό ξεπέρασε το μέσο μηνιαίο ύψος βροχής, όπως σε Θεσσαλία και Στερεά. Ομως οι καταιγίδες δεν βοηθούν τα υδατικά αποθέματα, ούτε με δύο βροχές μπορούμε να σχηματίσουμε εικόνα για την εξέλιξη του χειμώνα», λέει ο κ. Μιχάλης Πετράκης.
Οι πλημμύρες δεν βοηθούν
«Σε ορισμένες περιοχές, όπως στην Αιτωλοακαρνανία, είχαμε καταιγίδες και πλημμυρικά φαινόμενα. Αυτό δεν βοηθά τον εμπλουτισμό των ταμιευτήρων και τη βελτίωση των αποθεμάτων, καθώς το έδαφος δεν φιλτράρει το νερό και η ένταση της βροχής δεν επιτρέπει την απορρόφησή του.
Το μεγαλύτερο μέρος της βροχής παρασύρει το χώμα και καταλήγει στη θάλασσα. Η μεγαλύτερη βοήθεια θα έρθει από τις χιονοπτώσεις και κατά τη διάρκεια της άνοιξης από μία σωστή συμπεριφορά της θερμοκρασίας».
«Ο Σεπτέμβριος ξεκίνησε με περισσότερες βροχές χωρίς όμως να γνωρίζουμε τη συνέχεια», λέει ο κ. Κ. Λαγουβάρδος. «Υπάρχουν προγνώσεις, με βάση μακροχρόνια μοντέλα, από διεθνή κέντρα που όμως έχουν διαφορετικές εκτιμήσεις. Αλλοι λένε ότι το κλίμα στην Ευρώπη θα είναι πιο ψυχρό και ξηρό, ενώ άλλοι ότι θα είναι πιο θερμό και υγρό. Το βρετανικό μοντέλο πρόγνωσης εκτιμά ότι οι μήνες Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος θα είναι σε κανονικά επίπεδα με μία τάση το κλίμα να είναι πιο ζεστό, ενώ το αμερικανικό μοντέλο στο Κολούμπια σημειώνει ότι η θερμοκρασία θα είναι οριακά σε πιο υψηλές τιμές από το κανονικό και με ανάλογες βροχές».
Μεγάλες απώλειες νερού από τα «αρχαία» δίκτυα
«Η απώλεια νερού έχει πολλές πτυχές. Είναι οι ακοστολόγητες ποσότητες, η τοποθέτηση ακριβέστερων μετρητών νέου τύπου, πολλά και μεγάλα τμήματα του δικτύου που λόγω παλαιότητας χρειάζονται αντικατάσταση και βέβαια η ρύθμιση των πιέσεων, κυρίως τις νυκτερινές ώρες, κάτι που απαιτεί αυτοματοποιημένα συστήματα», εξηγεί ο καθηγητής του ΕΜΠ κ. Γ. Τσακίρης και υπογραμμίζει ότι η πίεση είναι ο πλέον σημαντικός λόγος απωλειών.
«Επίσης πολλοί δήμοι έχουν δικά τους πεπαλαιωμένα δίκτυα με αφάνταστο αριθμό αμιαντοσωλήνων, που πρέπει βέβαια να αντικατασταθούν, ενώ παράλληλα οι δήμοι κάνουν τη χειρότερη διαχείριση της πίεσης».
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν περιοχές όπως Κρήτη, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα αλλά και ο θεσσαλικός κάμπος και η Βοιωτία. Εκεί η κατασπατάληση οφείλεται σε ακατάλληλες καλλιέργειες π.χ. βαμβάκι», επισημαίνει ο κ. Μ. Πετράκης. «Αυτές οι περιοχές θα υποφέρουν, καθώς οι καλλιέργειες και η αγροτική παραγωγή απορροφά το 90% των συνολικών ποσοτήτων νερού».
ΜΕΙΟΝ 320 ΕΚΑΤ. ΚΥΒΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΕΝΑΝ ΧΡΟΝΟ
40% μειώθηκαν τα αποθέματα νερού για την Αθήνα σε σχέση με πέρυσι.
800 εκατ. κυβικά μέτρα ήταν τα αποθέματα νερού πέρυσι στην πρωτεύουσα, ενώ σήμερα είναι 480.
1,5 χρόνο ακόμη, επαρκούν τα αποθέματα νερού για την Αθήνα.
1.000 χιλιοστά βροχής (=1 μέτρο) απαιτούνται φέτος τον χειμώνα, ώστε να υπάρξει μια αντιστάθμιση στο φαινόμενο της λειψυδρίας.
2-3 χρόνια συλλογής σημαντικών ποσοτήτων νερού από βροχοπτώσεις χρειαζόμαστε για να ισορροπήσουν τις ανάγκες μας.
200.000 κυβικά μέτρα νερού χάνονται ή δεν προσμετρώνται κάθε ημέρα στην Αθήνα.
