Meteoclub.gr

Ο θερμικός άνεμος (θαλάσσια αύρα) και οι ετησίες (μελτέμια) στον Μαλιακό κόλπο και τον Δίαυλο των Ωρεών

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα προσπαθήσω να προσεγγίσω το εξής μετεωρολογικό φαινόμενο, την θαλάσσια αύρα ή αλλιώς “θερμικός άνεμος” και οι διαφορές του από τα μελτέμια (ετησίες) στη περιοχή του Μαλιακού κόλπου και του Δίαυλου των Ωρεών. Οι περισσότεροι στην περιοχή, πολύ συχνά, μπερδεύουν το είδος του ανέμου τους καλοκαιρινούς μήνες. Θεωρούν ότι ο άνεμος που φυσά είναι θερμικός και κάποιες φορές έχουν δίκιο, κάποιες άλλες όμως όχι. Αυτό θα προσπαθήσω να αποσαφηνίσω σ’ αυτό το άρθρο, τις βασικές διαφορές τους. Για να το κάνω αυτό θα χρησιμοποιήσω συγκεκριμένη βιβλιογραφία και προσωπικές παρατηρήσεις, εφαρμόζοντας στην ουσία την θεωρία στην πράξη.

Αρχικά, θα παραθέσω τους ορισμούς του θερμικού ανέμου και του μελτεμιού. Θερμικός άνεμος ή θαλάσσια αύρα είναι ο άνεμος που φυσά τις καλοκαιρινές ημέρες, τις θερμές ώρες (11:00-19:00), με πορεία από την θάλασσα προς την στεριά. Ο άνεμος αυτός δεν ξεπερνά συνήθως τα 3-4bf (περίπου τα 15-25 km/h). Τα μελτέμια ή ετησίες είναι ένας περιοδικός άνεμος, ΒΑκης κατά βάση διεύθυνσης, που λαμβάνει χώρα το καλοκαίρι, κυρίως τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, επηρεάζοντας το Αιγαίο πέλαγος και τις προσκείμενες σ’ αυτό περιοχές, αγγίζοντας τα 7-8bf και καμιά φορά τα 9bf τις μεσημεριανές ώρες της ημέρας. Αυτοί οι τύποι ανέμων που ανέφερα πιο πάνω έχουν ξεχωριστή λειτουργία ο καθένας και ξεχωριστό μηχανισμό που τους ενεργοποιεί.

Όσον αφορά τον θερμικό άνεμο είναι ένα τοπικό φαινόμενο που για να συμβεί χρειάζεται η θάλασσα με την ξηρά να είναι σε εγγύτητα. Η αιτία που το προκαλεί είναι η θέρμανση της ξηράς που βρίσκεται πλησίον της θάλασσας εξαναγκάζοντας τον αέρα σε απότομη ανοδική κίνηση λόγω της θέρμανσης του. Στην ουσία δημιουργείται θερμικό χαμηλό στη ξηρά ενώ στην θάλασσα η βαρομετρική πίεση είναι υψηλότερη. Έτσι λοιπόν ο αέρας, όπως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, κινείται από την περιοχή των υψηλών πιέσεων προς την περιοχή των χαμηλών πιέσεων. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό έχει να κάνει με την διαφορά θερμοκρασίας θάλασσας – στεριάς (πιο ψυχρή η θάλασσα από την στεριά). Συγκεκριμένα, στην θαλάσσια περιοχή του Μαλιακού κόλπου και του Δίαυλου των Ωρεών ο θερμικός άνεμος είναι ένα συχνό φαινόμενο. Η θερμοκρασία αυτής της θαλάσσιας περιοχής, το καλοκαίρι, κυμαίνεται μεταξύ 24-26°C ενώ παράλληλα στην στεριά η θερμοκρασία αγγίζει τους 32-34°C. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την πτώση της βαρομετρικής πίεσης πάνω από την στεριά κατά 1-2 hpa τις μεσημεριανές ώρες της ημέρας ενώ στην θάλασσα η βαρομετρική πίεση παραμένει σταθερή. Με αυτό τον τρόπο επικρατούν τοπικά υψηλότερες βαρομετρικές πιέσεις πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας σε σχέση με την ξηρά δημιουργώντας, σε τοπική κλίμακα, ένα βαρομετρικό υψηλο και ένα βαρομετρικό χαμηλό (εικ. 1, 2,3,4). Πράγματι, από τις 11:00 ο άνεμος ενισχύεται σταδιακά, αγγίζοντας την υψηλότερη ένταση του κατά τις 16:00-17:00. Όπως όμως είπαμε και πιο πάνω, η ένταση του θερμικού ανέμου δεν ξεπερνά τα 25 km/h. Παρόλα αυτά όμως, στην περιοχή μας αγγίζει ακόμη και τα 35 km/h τοπικά. Αυτό συμβαίνει λόγω του “καναλισμού”, ενός φαινομένου που λαμβάνει χώρα μεταξύ στενών περασμάτων, δηλαδή σε σημεία που η θάλασσα χωρίζει δύο πολύ κοντινές στεριές που περιλαμβάνουν βουνά ή λόφους. Σε αυτή την περίπτωση ο άνεμος συμπιέζεται και έτσι αυξάνεται η ένταση του. Στην περιοχή μας αυτό συμβαίνει στον Δίαυλο των Ωρεών κατά κύριο λόγο διότι η βόρεια Εύβοια και η περιοχή της ανατολικής Φθιώτιδας χωρίζονται από μία μικρή λωρίδα θάλασσας με αποτέλεσμα η απόσταση σε ευθεία μεταξύ των δύο στεριών να είναι κατά μέσο όρο 5 km. Αυτό ενισχύει τοπικά τους ανέμους στην περιοχή, ακόμη και τους θερμικούς.

εικ.1 – 2

Χαρακτηριστική η πτώση της βαρομετρικής πίεσης στους σταθμούς των Ραχών και του Καινούργιου, στην βόρεια και νότια πλευρά του Μαλιακού αντίστοιχα, σηματοδοτώντας την έναρξη του φαινομένου.

εικ. 3 – 4

Στις παραπάνω εικόνες παρουσιάζονται οι περιοχές που επικρατούν υψηλές και χαμηλές βαρομετρικές πιέσεις και οι διεύθυνσεις του θερμικού άνεμου. Ο άνεμος κινείται παράλληλα και προς την στεριά. Η ένταση του αυξάνεται λόγω των στενών περασμάτων που διανύει.

Από την άλλη πλευρά, οι ετησίες (μελτέμια) έχουν διαφορετικό μηχανισμό εκδήλωσης που δεν έγκειται σε τοπικές μετεωρολογικές παραμέτρους. Για την ακρίβεια, τα μελτέμια ενεργοποιούνται λόγω των υψηλών πιέσεων στα Βαλκάνια σε συνδυασμό με τις χαμηλές πιέσεις στην ΝΑκη Μεσόγειο και την Μέση ανατολή. Τα μελτέμια συνήθως δεν εκδηλώνονται, στην περιοχή μας, μετά τις 11:00 αλλά πολλές φορές ξεκινούν ακόμη και από νωρίς το πρωί. Η ένταση τους αρχικά είναι ασθενής έως μέτρια 3-4bf με σταδιακή αύξηση προς το μεσημέρι, αγγίζοντας ή ξεπερνώντας πολλές φορές ακόμη και τα 7bf (περίπου 50-65 km/h ή 28-36 knots σε ημέρες που το φαινόμενο είναι έντονο). Στον δίαυλο των Ωρεών ο άνεμος έχει ΒΑκη συνιστώσα ενώ στον Μαλιακό γυρίζει σε ανατολική διεύθυνση λόγω της ορογραφίας. Μία μέση ταχύτητα ανέμου για την περιοχή μας, σε περιόδους μελτέμιων, είναι τα 5-6bf (29-49 km/h ή 16-27 knots). Παρόλα αυτά, αν και το μελτέμι φτάνει σχετικά εξασθενημένο στην περιοχή του Δίαυλου των Ωρεών, ο καναλισμός το ενισχύει 1-2bf ώστε να καταφέρνει να αγγίξει τις προαναφερόμενες τιμές.

Με λίγα λόγια

Οι βασικές διαφορές μεταξύ θαλάσσιας αύρας (θερμικού ανέμου) και μελτεμιού (ετησίες) είναι οι εξής:

• Η έναρξη του θερμικού ανέμου τοποθετείται μετά τις 11:00 περίπου ενώ το μελτέμι εκδηλώνεται ήδη από τις πρωινές ώρες.
• Το μελτέμι πνέει πάντα με σταθερή ένταση >30km/h ενώ οι ριπές του θερμικού ανέμου δεν ξεπερνάνε τα 30-35 km/h.
• Ο θερμικός άνεμος χρειάζεται την βοήθεια της ηλιοφάνειας (όταν η ηλιοφάνεια περιορίζεται μειώνεται η ένταση του) για να εκδηλωθεί ενώ το μελτέμι τον συνδυασμό των βαρομετρικών πιέσεων των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου.

fΚοινοποίηση

Tweet